Poznanie samoświadomości
olej, 60 x 70 cm, 1988 r.

Od podmiotu uświadomienia, nie podlegającego zmieszaniu - po popadnięciu w jego postać - doznanie swojej intuicyjnej świadomości.
 
poprzedni
strona glowna
nastepny
schowaj opis

      W jodze klasycznej wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje podmiotu. Jeden z nich zwany puruszą lub widzem w swojej naturze jest bytem absolutnie wolnym. Definicja jego ma tylko charakter idei regulatywnej. Inny rodzaj podmiotu - Iśwara zwany obserwatorem uniwersalnym czy widzem zjawiskowym jest wg Jogasutr szczególnością puruszy. Jest on panem świata i rządcę dusz.

     Guna sattwa dąży do uzyskania tożsamości z absolutem /puruszą/. Gdy to zostanie osiągnięte, powstaje intuicyjna świadomość, która uzyskuje charakter podmiotowy. Przejawia się to w formie samopoznania. Jest to jednakże w stosunku do puruszy podmiotowość pozorna, gdyż impuls samopoznania pochodzi od bytu absolutnego. Właściwe poznanie samego siebie realizuje się więc na poziomie świadomości buddhi, zaś jako zasada życiowa, ma jedynie sens regulatywny, ukierunkowujący naszą zjawiskową podmiotowość do absolutu. Ponieważ świadomość buddhi obejmuje wszystko obowiązuje zasada "poznaj samego siebie a poznasz wszechświat i bogów". Również aforyzm Heraklita głoszący bezgraniczność poznania duszy znajdzie tu swoje uzasadnienie.

     Złote centrum symbolizuje stan Iśwary. Biały półksiężyc po lewej stronie oznacza sattwę, zaś złoty po prawej - puruszę. Ugier złoty pośrodku oznacza stan świadomości buddhi. Linia prosta rozszerzająca się i łącząca środek ze stykiem dwóch półksiężyców wyraża samopoznanie właściwe dla Iśwary, które może stać się udziałem każdej ludzkiej istoty. Rozszerzający się charakter linii wskazuje, że poznanie to zawiera wszystkie rzeczy. Linia krzywa wyraża proces szukania własnej jaźni w przejawionym świecie. Coraz dłuższe odcinki krzywej symbolizują zwiększającą się ciągłość świadomości.